Jon Aizpurua Esnaolak irabazi du Usurbilgo jaietako 42. Bertsopaper Txapelketa, "Ikusten ez diren kateak" bertso sortarekin. Joxan Artze omendu duen Iñaki Agirresarobek bigarren saria. “Gure olekari zenari eskaini nahi nion, eta horregatik barrutik ateratako bertso batzuk” idatzi dituela berri eman zuen saria jasotzerakoan Agirresarobek. Sari banaketa, jaietako bertso saioaren baitan ospatu zen. Zorionak! Hemen dituzue saritutako bertsoak bere osotasunean:
1. saria:
Ikusten ez diren kateak
Jaio orduko berdin garela
Ez da seinale onena
Zerbait hainbeste errepikatuz
Zer da ezkutatzen dena?
Atzean utzia zena
Egun iraganarena
Sufritu zuten miseria da
Testigantza krudelena
Arrox, urdin da biena
Errespetuzko eskema
Baina logela panpin arroxez
Josi zidaten den-dena.
Eskolan ere ez pentsa dena
Arrox koloreko denik
Disimuloan mutilentzako
Bada pribilegiorik
Orain gogora datorzkit
Begiratuaz hemendik
Indar ta kemen hitzak kenduta
Zeuden gure hiztegitik
Hogei neskatootatik
Zalantza asko dauzkat nik
Zergatik ez da ingeniaritza
Ikasitako neskarik?
Baina aukera berdintasuna
Boladan dugun hitza da
Eta lanean kostatu arren
Aukera iritsi hara!
Itzalpeko lana laga
Bulegodun jefa zara!
Eta lehenengo zurrumurrua
“Nola iritsi da hara?”
“-ohe kontuen aupada?”
“-faboreak beharbada?”
Urte luzetan egin den lanak
Non du zuen begirada?
Eta tarteka tokatzen zaigu
Bilera bat edo beste
Korbata asko ikusten dira
Takoiak ez horrenbeste
Askotan hitzaren eske
Ixiltasuna erbeste
Gutaz oroitu gabe ordu ta
Egunak pasa litezke
Horrenbeste gutxieste
Ikaste eta ameste
Eder ta ixil gauden artean
Bileran egon gaitezke.
Parrandarako ere prestatu
Izan gara inoiz eder
Baina ispilu aurrean ezetz,
Jartzazu beste zeozer
Eskote barrura uger!
Gona motza dena izter!
“Gero gizonek ze kulpa dute?”
Dio inork muturroker.
Nere bizitzako txofer
Badauzkat hainbeste maizter
Zer jantzi beldur izango banaiz
Hemen bada zerbait oker
Kalean obrak, andamioak
Ta “kontuz” dion kartela
Zerbait burura eroriko den
Beldurrak gerran bezela
Ze neska tonta, ergela!
Da gremioen epela!
Piropoak ta baba sorta bat
Gizonkeri karrusela
Utzia dute zintzela
Nahiago nire okela
Okerrena da eguneroko
Eszena bihurtu dela.
Euskarak badu hitz bat laburra
Ta erraz dena ulertzen
Batzutan ixil esaten dena
Beste batzuetan ozen
Dena garden, dena zuzen
Erraz ulertu gaitezen
Eta edonork beharko luke
onartzeko adina sen
bai Iruñan, bai Gasteizen
denetan hitz berbera zen
EZ esatea ez al da aski
Behingoz geratu zaitezen.
Zorionean zoritxarretik
Izpitxoa sortu hara!
Lur idorretik lore ederrak
Paradoxa berbera da
Gaindituz dugun ikara
Akabo hanken dardara
Ilun denean etxeratzeak
Ezin du bihurtu traba!
Amets berrien alaba
Errotik dena eralda
Beldurrak bandoz aldatuko du
Orain manada gu gara!
Doinua: “Gure munduan hedatua da”.
Egilea: Jon Aizpurua Esnaola.
2. saria:
Joxan Artze olerkaria
Hizkuntzaren zaindaria
ta txori hegalaria,
iturri urtsu eta emankor
zuen emaria,
hitzetan kalakaria,
ondo josiaz haria,
entzute hutsa denontzat baitzen
zirraragarria.
Zutabe zuen kultura
eta hitzaren lilura,
txalapartaren hots zorrotzekin
ttan-ttakun ingura,
makilak, ohola, zura,
belarrirako onura,
herren zen tresna ekarri zigun
behar zen lekura.
Patri zuen bilgunea
hausnarrerako gunea,
idatzi, entzun eta hitz egin
gustuko unea,
bere aukera xumea,
zionez begirunea,
geroztik ezin beterik dago
bere hutsunea.
Maite zituen bazterrak
jakin-minari eskerrak,
lanbro artean hezetutako
paraje ederrak,
Baztango malda okerrak,
ta Xiberoko eperrak,
olerkietan islatu zuen
hitzaren maizterrak.
Oriaren ertzean,
berak begia jartzean,
ibai arrea ikusten zuen
itxura latzean,
bide ilun ta beltzean,
poemetan aipatzean,
ezinegona idazten zuen
natura hiltzean.
Eliz dorre nagusia
edonondik ikusia,
Etxebesteren ankerkeriaz
urrez eraikia,
han indiarren bizia,
odolez zen eraitsia,
bere olerki entzutetsuan
adierazia.
Mikel Laboa laguna,
ta musikari kuttuna,
Artzeren hitzez makina doinu
sarritan entzuna,
herriz-herriko jarduna,
gogoz iritsi zaiguna,
orain diskotan gelditzen zaigu
euren oihartzuna.
Hiztunen erabilera,
iris dadin gorenera,
zeren bestela amilduko da
gogotik lurpera,
ez dezan izan galera,
berak zioen bezela,
dakienak hitz eginez soilik
doala aurrera.
Doinua: “Aizak hi, mutil mainontzi!”.
Egilea: Iñaki Agirrerasobe Arzallus.