2022ko otsailean izan genuen Ezkeltzun eraiki nahi duten parke eolikoaren berri. Gerora, Andatza-Ezkeltzu Bizirik! herri plataforma sortu zuten. "Green Capital enpresak Ezkeltzu inguruan parke eoliko bat eraikitzeko ekimena aurkeztu du. Ia 200 metroko altuerako errota erraldoiak eta errepide zabalak jasotzen ditu proiektuak", berri eman zuten bilgune hartatik, iazko ekainean Andatza hegoaldean kokaturiko Ezkeltzura antolaturiko txangoan. Hitzordu hartan, zentral eolikoak bertako inguruko ondare natural eta kultural aberatsa nola kaltetuko duen ohartarazi zuten, ingurune ederra sakonago ezagutzearekin batera. Galera oso larritzat jo zuten parke eolikoak eragindako kaltea.
"Ingurune naturalaren babesa"
Azken orduotan izan dugu Andatza Ezkeltzu Bizirik plataformaren berri berriz. Izan ere, Euskal Herria Bizirik sarea aurkeztu dute. Sare horretako kidea da Andatza Ezkeltzu plataforma, hainbat norbanakorekin eta bilguneokin batera: Makatzak Arratia, Interkonexio elektrikorik ez, Enkarterrin Makroeolikorik Ez, Oletan ere ez!, Sañu Bizirik!, Mendietan Eolikorik EZ-Barakaldo, Aiaraldeko Mendiak Bizirik, Araba Bizirik, Larramendiko arnasa, Arabako mendiak aske, Karakate bizirik, Haizeak Bizirik (Bortziri- Malerreka) eta Errezil Bizirik!.
Eragile guztiok "helburu bat partekatzen dugu: ingurune naturalaren babesa, trantsizio energetiko deszentralizatu eta kudeaketa komunitarioaren defentsa, landa-eremu bizi eta funtzionala bermatzea, nahiz planetaren muga biofisikoak gainditu gabe, baliabide naturalen aprobetxamenduaren unibertsaltasuna, lankidetza, ondasun komunen zaintza eta erabakiguneen deszentralizazioa ezaugarri izango dituen gizarte baten alde aritzea", adierazi du Euskal Herria Bizirik-ek Gasteizko aurkezpenean.
Ondoko adierazpena plazaratu dute. Otsailetik maiatzera, bestalde, hainbat ekimen iragarri dituzte; tartean, lurraren defentsan diharduten taldeen eta norbanakoen topaketa eta manifestazio nazionala apirilaren 13an Azpeitian, protesta ekintza martxoaren 20ko industria eolikoari buruzko BECeko Wind Europe kongresuaren atarian, edota martxa nazionala maiatzaren 26an Balmasedatik Kolitza mendira.
EUSKAL HERRIA BIZIRIK: ADIERAZPENA
"Arreta berezia jarri dugu Euskal Herrian gaurdaino iraun duten ekosistema natural eta sozialen babesean, defentsan eta kontserbazioan. Lurreko eta itsasoko habitatak suntsitzea eta atmosferaren kutsadura egungo kontsumo neurrigabea eta etengabeko hazkundea oinarri dituen ereduaren ondorio dira. Gure planetan bizitza ahalbidetzen duten ezinbesteko baldintza ekologikoak arrisku larrian jartzea da horren emaitza.
Eredu ekonomiko horren arau nagusia ahalik eta diru-etekinik handiena sortzea da, ingurumen- edo gizarte- arloko osakinak kontuan hartu gabe. Ekonomia eredu horren eraginez, baliabideak gehiegi ustiatzeaz gain, elite korporatibo batek kontzentratu eta kontrolatzen ditu biziari eusteko beharrezkoak diren baliabideak (ura, baso-baliabideak, haizearen indarra, eguzkia, laborantza-lurrak, haziak...), eta, ondorioz, merkantzia bihurtzen ditu baliabide horiek, biztanle gehienentzat haien eskuragarritasuna baldintzatuz, eta, okerrago dena, biziraupen-baliabideak zentzuz eskuratzeko jendeek dugun eskubide naturala pribilegio bihurtuz.
Gauzak horrela, sistema honek eragindako krisi ekosozialari aurre egiteko indar ekonomikoek ulertzen duten jarduteko modu bakarra inposatzen jarraitu nahi dute. Eta trantsizio energetikoaren aitzaki faltsuarekin, jendarteak aspalditik eskatzen duen aldaketaren inguruan nahasmendua sortu eta ziria sartu nahi digute. "Trantsizio berdea" deitzen diote, baina berde, beren espekulazio-jokoekin poltsikoratu nahi duten diruaren kolorea baino ez da. Horregatik, fartsa hau salatzen dugu, haien asmo bakarra erregai fosilen agortze nabarmenaren aurrean eliteen negozio-eredua salbatzea eta berrantolatzea baino ez delako, hain zuzen ere eredu desarrollistaren makinaria elikatzen segitzeko ezinbestekoak dituzten merkatu-esparru berriak eta sakrifizio-lurralde berriak bilatuz.
Enpresa transnazional horiek, nazioarteko inbertsio-funtsen eskuetan daudenek, beren negozio-ereduari eusteko behar dituzten sakrifizio-eremuak seinalatzen dituzte (herri-lurrak, laborantza-lurrak, kostaldeko eremuak, itsas ingurunea, akuiferoak, hiriak, auzoak, herriak...), eremu horietako errealitate ekosoziala mespretxatuz. Bien bitartean, betiko gobernuek modu konplizean jarduten dute, korporazio horiei bidea erraztearren ingurumena babesteko eta lurraldea antolatzeko legeak hutsalduz eta saihestuz, haien ekintzek lege-babesa izan dezaten. Jokabide horren adibide gisa, Tapia Legea eta Nafarroako haren antzekoa presaka izapidetzeko prozesua aipa ditzakegu. Ihardunbide horretan, tokiko erakundeek (kontzejuek, udalek eta beste erakunde publiko batzuk...) harturiko erabaki legitimoak erdeinatu eta baliogabetu egiten dituzte, prozedura autoritarioak eta zentralizatzaileak ezarriz. Ildo honetan, Jaurlaritzak berehala onartu asmo duen Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Legeaz berdin baliatuko diren beldur gara, eredu hori are estuago tinkatzeko.
Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren fartsa salatzen dugu bestalde, lurraldea arpilatzeko asmoz enpresek aldez aurretik seinalatu dituzten eremuak legez ezarri nahi dituelako. Hori dena gutxi balitz, konpainia horiei dirulaguntzak ematen zaizkie Europako "Next Generation" funtsen bidez, hurrengo belaunaldiei hipotekatzen dien zor onartezina sortuz. Ezin ahaztukoa dugu, halaber, plan horien garapenak sakrifizio-lurralde berriak harrapatzea dakarrela berekin, makroberriztagarrien ereduak ezinbestean behar dituen material kopuru izugarriez jabetzeko atzerabueltarik gabeko kalteak eraginda. Lehengaien erauzketa eta azpiegitura erraldoi horien eraikuntza erregai fosilen menpekoa izateaz gain, biztanleen nahitaezko desplazamendua eragiten duen kolonialismo energetiko berri baten aurrean gaude.
Horiexek dira, laburrean esanda, Europako Batasunak, Espainiako eta Frantziako gobernuek, Nafarroakoak eta Euskadikoak –eredu ekonomiko horren zaindari diren erakundeak– bultzatzen duten trantsizio energetiko faltsuaren oinarriak, non biodibertsitatea babesteko benetako politiken gabezia hain nabaria den. Eta norabide berdinean datoz laborantza-lurren emankortasuna galbidera daramaten eta gaixotzen gaituzten nekazaritza-politikak, etxebizitza eskubidea turistentzako lehenesten dutenak, gure mendiak zementatzen dituzten azpiegitura-lan handiak (AHT) nahiz botere-gune neuralgikoak lotzen dituzten goi-tentsioko dorreen lerro berriak edota itsaspeko kableak, ingurumena kutsatzen duten erraustegiak, eta abar luze bat.
Ukaezina da, ordea, ekosistema naturalen hondamenaren eta egitura sozial orekatuagoen degradazioaren poderioz esponentzialki larrigotzen ari direla klima-aldaketaren ondorioak. Hortaz, lurraren defentsa, kontserbazioa eta biziraupenaren aldeko apustua funtsezkoa da haren ondorioak arintzeko. Hori dela eta, gure ustez guztiz salagarria da herritarren interes orokorra zaindu beharrean, enpresa handi horien sinpatiak bereganatzeko ahalegintzen eta herri-ondare osoa salgai jartzen duten Administrazioen jokabidea.
Eredu harrapari horren aurrean, Euskal Herria Bizirik Sarean helburu bat partekatzen dugu: ingurune naturalaren babesa, trantsizio energetiko deszentralizatu eta kudeaketa komunitarioaren defentsa, landa-eremu bizi eta funtzionala bermatzea, nahiz planetaren muga biofisikoak gainditu gabe baliabide naturalen aprobetxamenduaren unibertsaltasuna, lankidetza, ondasun komunen zaintza eta erabakiguneen deszentralizazioa ezaugarri izango dituen gizarte baten alde aritzea".
